SINAVSIZ GEÇİŞ HAKKI
Örgün eğitimde okuyan Meslek Lisesi öğrencilerinin sahip olduğu tüm haklara MAÖL Mesleki Açık Öğretim Lisesi Öğrencileride sahiptir. Açık Meslek Lisesi öğrencilerinin sahip olduğu haklardan biride sınavsız geçiş hakkıdır.
Ancak sınavsız geçiş hakkı, Meslek Lisesi öğrencilerinin ve MAÖL öğrencilerinin yüzde yüz bir yere yerleşme garantisi veren bir sistem değildir. Bu hak kontenjan ve kurallarla sınırlıdır. Sınavsız geçiş hakkını kullanmak isteyen MÖAL ve Mesleki ve Teknik Orta Öğretim kurumlarından mezun olan öğrenciler önce kendi bölgelerindeki Mesleki ve Teknik Eğitim Bölgesi (METEB) meslek yüksek okullarını, buradaki kontenjanların dolması halinde bölge dışındaki meslek yüksek okullarından kendi METEB’i dışından öğrenci alan meslek yüksek okullarından tercih yapabilirler.
Not: METEB, bir veya daha fazla meslek yüksekokulu ile öğretim programları bütünlüğü ve devamlılığı içinde ilişkilendirilmiş mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından oluşan eğitim bölgesidir. Her ilde bir mesleki ve teknik eğitim bölgesi bulunmaktadır.
Meslek Yüksek Okullarına sınavsız geçiş yerleştirme işlemleri aşağıdaki önceliklere göre merkezî sistemle yapılır.
1. Mezuniyet yılı daha büyük (yeni mezun) adaylara öncelik verilir.
2. Aynı yıl mezun olan adaylar arasında öncelik okul türüne göre
a. Anadolu Teknik Lisesi,
b. Teknik Lise ve Anadolu Meslek Lisesi,
c. Meslek Lisesi
d. Çok eski yıllarda enstitü adı altında mezun olunan meslek lisesi sırasında verilir.
3. Mezuniyet yılı ve okul türü aynı olan adaylardan aynı METEB içinde olanlara öncelik verilir.
4. Mezuniyet yılı, okul türü ve METEB içi – METEB dışı bilgileri aynı olan adaylardan OBP’si yüksek olan adaylara öncelik verilir.
5. Yukarıda sayılan tüm bilgileri aynı olan adaylardan doğum tarihi büyük (yaşı küçük) olana öncelik verilir.
Açıklama : Sınavsız geçiş sisteminde başvuru işlemleri ve yerleştirmeler ÖSYM tarafından yapılmaktadır. Adaylar tercih bildirimlerini Başvuru Merkezlerinden ya da internetten yapacaklardır.
İstatistik : Türkiye genelinde Meslek Yüksek okullarına sınavsız geçiş yapanların %45 i METEB içi %55 i ise METEB dışı tercihleriyle yerleşmiştir. Yerleşenlerin yaklaşık % 80’i 2011 yılı mezunudur.
Mesleki ve teknik lise öğrencileri eğer isterlerse Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesindeki yine kendi branşlarındaki açık öğretim önlisans programlarına da sınavsız geçiş yapabileceklerdir. Buraya yapılacak yerleştirmelerde herhangi bir kontenjan sınırlaması yoktur. Sosyal bilimler ağırlıklı olan bu programlar meslek liselilerin büyük bir çoğunluğuna hitap etmemektedir. Bu 2 yıllık açıköğretim önlisans programlarında okuyup mezun olan öğrenciler Dikey Geçiş Sınavı’na (DGS) girmek ve başarılı olmak suretiyle gerek Açık öğretim lisans programlarına gerekse örgün öğretim lisans programlarına devam edebilirler.
Örgün eğitim veren üniversitelerin DGS için ayırdığı kontenjan 1 yada 2 kişiyi geçmemektedir. Bu sebeple sınavsız geçiş sistemiyle bir önlisans programına yerleşen öğrenciler için 4 yıllık fakülte mezunu olma hayalinin bütün bütün kapanması anlamına gelmektedir. Ayrıca Önlisans programından mezun olup DGS’de başarıları olan öğrencileri kazandıkları lisans programlarında muafiyet sınavları ve intibak eğitimleri beklemektedir.
Bu sebeple birçok meslek liseli için sınavsız geçiş sistemini kullanmak 4 yıllık üniversite defterini kapamak anlamına geliyor.
AÇIKLAMA : METEB (i) İÇ : Sadece aynı mesleki ve teknik eğitim bölgesinde bulunanların yerleştirildiği programlar. METEB (d) DIŞ : Mesleki ve teknik eğitim bölgesi dışından da kontenjan alan programları gösterir.
İstanbul’da meslek liselilere ayrılan sınavsız geçiş kontenjanı toplamda 5755 kişidir. 2011 yılında İstanbul genelindeki 200 den fazla meslek lisesinde okuyan öğrenci sayısı ise yaklaşık 400.000 kişidir. Meslek liselerinden her yıl yaklaşık olarak 70.000 mezun veren İstanbul’da görüldüğü üzere sınavsız geçiş için kontenjanlar mevcut öğrenci sayısına göre oldukça sınırlıdır. Bu kontenjanların % 46’sına sayısal %43’üne eşit ağırlık %10’una sözel %1’ine ise dil ağırlıklı puanlarla öğrenci alınmıştır.
Sınavsız geçiş ile yerleşenlerin bir sonraki sene puanları kırılmadığı için bu önlisans fakültelerine tercihlerin fazla yapıldığı ama yaklaşık %25 inin kayıt yaptırmadığı görülmektedir. Bu yüzden ek yerleştirme döneminde meslek yüksek okulları ön lisans programları herhangi bir yere yerleşememiş meslek liseliler için yine bir alternatif olarak bulunmaktadır.
Duyuru : 2010 yılında sınavsız geçişin kaldırılmasına dönük çalışmalar yapıldığı duyurulmuşsa da sonrasında bu yönde bir gelişme yaşanmadığı için uygulama halen devam etmektir. İleriki yıllarda genel liseler kaldırılıp ya meslek ya da Anadolu liselerine çevrileceğinden, sınavsız geçiş sisteminin de bu yapılanma içinde kaldırılacağı ya da başka bir sisteme dönüştürüleceği beklenmektedir.
ÖSYM Sınavsız geçiş klavuzu için tıklayınız.
YGS sınavı ile geçiş konusuyla ilgili ayrıntılı yazımız için buraya ve LYS sınavı ile geçiş konusuyla ilgili ayrıntılı yazımız için buraya tıklayınız.